Máy biến áp là một thiết bị điện từ đứng yên, làm việc trên nguyên lý cảm ứng điện từ, biến đổi một hệ thống dòng điện xoay chiều ở điện áp này thành một hệ thống dòng điện xoay chiều ở điện áp khác với tần số không thay đổi.
Máy biến áp có hai dây quấn gọi là máy biến áp hai dây quấn. Dây quấn nối với nguồn điện để thu năng lượng vào gọi là dây quấn sơ cấp. Dây quấn nối với tải để đưa điện năng ra gọi là dây quấn thứ cấp. 

Dòng điện, điện áp, công suất của từng dây quấn theo tên sơ cấp và thứ cấp tương ứng. Dây quấn có điện áp cao gọi là dây quấn cao áp. Dây quấn có điện áp thấp gọi là dây quấn hạ áp. Nếu điện áp thứ cấp bé hơn điện áp sơ cấp ta có máy biến áp giảm áp, nếu điện áp thứ cấp lớn hơn điện áp sơ cấp gọi là máy biến áp tăng áp.

Ở máy biến áp ba dây quấn, ngoài hai dây quấn sơ cấp và thứ cấp còn có dây quấn thứ ba với điện áp trung bình. Máy biến áp biến đổi hệ thống dòng điện xoay chiều một pha gọi là máy biến áp một pha, máy biến áp biến đổi hệ thống dòng điện xoay chiều ba pha gọi là máy biến áp ba pha.

Máy biến áp ngâm trong dầu gọi là máy biến dầu, máy biến áp không ngâm trong dầu gọi là máy biến áp khô, máy biến áp có ba trụ nằm trong một mặt phẳng gọi là máy biến áp từ phẳng, máy biến áp với ba trụ nằm trong không gian gọi là máy biến áp mạch từ phẳng, máy biến áp với ba trụ nằm trong không gian gọi là máy biến áp mạch từ không gian.

Trong các loại máy biến áp trên có hai loại máy biến áp phân phối cơ bản là loại khô ( nhựa đúc) và loại dầu.

Đối với máy biến áp loại khô các cuộn dây của máy biến áp loại này được cách điện bằng nhựa đúc trong chân không ( được cấp giấy sản xuất cho các nhà sản xuất lớn). Máy biến áp nên được chọn theo tiêu chuẩn CENELEC HD46451 như sau:

- Loại môi trường E2 ( ngưng tụ hơi nước thường xuyên và mức ô nhiễm cao)

- Nhóm điều kiện khí hậu C2 ( sử dụng, chuyên chở và lưu trữ ở nhiệt độ thấp thấp tới -25oC)

- Chống cháy (biến áp khó cháy và tự dập tắt trong thời gian cho trước)

Đối với máy biến áp dầu chất lỏng làm cách điện, làm mát thông dụng nhất dùng trong máy biến áp là dầu khoáng chất. Các dầu khoáng chất được quy định trong IEC296. Vốn dễ cháy nên ở nhiều nước việc sử dụng các biện pháp an toàn là bắt buộc, đặc biệt cho trạm trong nhà. Một bộ DGPT ( phát hiện khí, áp suất, nhiệt độ) đảm bảo cho việc bảo vệ biến áp dầu. Trong trường hợp xảy ra sự cố, DGPT này cắt nguồn trung áp cung cấp cho máy biến áp nhanh tróng trước khi tình hình trở nên nguy hiểm.

Chọn máy biến áp phù hợp với từng công trình khác nhau, trong thi công lắp đặt trạm biến áp thì việc chọn máy biến áp là vô cùng quan trọng. Tùy từng thiết kế trong thi công trạm biến áp mà sẽ có lựa chọn máy biến áp khác nhau.

Xem thêm: Danh sách nhà thầu cơ điện Việt Nam